ព្រះធម្មទេសនាស្តីពីសីល និង វិន័យរបស់ភិក្ខុសង្ឃ ដោយ ព្រះធម្មវិបស្សនា កេតុធម្មោ សំ ប៊ុនធឿន

Dhamma talk on role of sila in Buddhist monasticism by the late and renowned Cambodian Vipassana Buddhist Master Ven. Ketodhammo Som Bunthoeun.

ព្រះពុទ្ធសាសនារុងរឿងទៅបានអាស្រ័យលើបរិស័ទទាំងបួនពួកគឺ ភិក្ខុ សាមណេរ ឧបាសក ឧបាសិកាទ្រទ្រង់ធម៌វិន័យដោយសុក្រឹត។ ភិក្ខុសាមណេរដែលមិនគោរពប្រតិបត្តិតាមពុទ្ធបញ្ញត្តិជាបុគ្គលទ្រុស្តសីល ហើយពុទ្ធបរិស័ទដែលជាអ្នកមានសតិនិងសម្បជញ្ញៈ ជាអ្នងមានសទ្ធាមុតមាំទៅលើព្រះពុទ្ធសាសនា នឹងលែងមានសទ្ធាចំពោះភិក្ខុទ្រុស្តសីល។

ព្រះសង្ឃដែលមិនសម្តែងបាដិមោក្ខ ​ត្រូវទុក្កដាបត្តិ

ព្រះធម្មទេសនាស្តីពី ​ ឱវាទបាដិមោក្ខ​ និងសមុដ្ឋានរបស់សីល ដោយ ព្រះធម្មវិបស្សនា កេតុធម្មោ សំ ប៊ុនធឿន

Dhamma talk on Patimokkha and Uposatha day by the late and renowned Cambodian Vipassana Buddhist Master Ven. Ketodhammo Som Bunthoeun. Buddhist monks must recite the patimokkha, a concise compilation of the Vinaya on Uposatha day. On this day, both lay and ordained members of the sangha intensify their practice, deepen their knowledge and express communal commitment through millennia-old acts of lay-monastic reciprocity. It is a day for practicing the Buddha’s teachings and meditation.

ព្រះធម្មទេសនាស្តីពី ​ សិក្ខាបទ ៥,​ ​៨, ១០​,​ ​បាដិមោក្ខ, បរាជិក៤ និង ជំនឿ ៤​ យ៉ាង ដោយ ព្រះធម្មវិបស្សនា កេតុធម្មោ សំ ប៊ុនធឿន

Dhamma talk on​ the 5, 8, and 10 precepts, the patimokkha, the four parajikas and four types of faith and by the late and renowned Cambodian Vipassana Buddhist Master Ven. Ketodhammo Som Bunthoeun.

The four parajikas for bhikkus are:

1. Sexual intercourse: engaging in any sexual intercourse.
2. Stealing: the robbery of anything worth more than 1/24 troy ounce of gold (as determined by local law).

3. Intentionally bringing about the death of a human being — whether by killing the person, arranging for an assassin to kill the person, inciting the person to die, or describing the advantages of death.

4. Deliberately lying to another person that one has attained a superior human state, such as claiming to be an arahant when one knows one is not, or claiming to have attained one of the jhanas when one knows one has not.

បារាជិក៤៖

១.មេថុនធម្ម ភិក្ខុសេពមេថុនធម្មត្រូវអាបត្ដិបារាជិក។

២.អទិន្នាទាន ភិក្ខុលួចទ្រព្យគេ ដោយយ៉ាងតិចបំផុតតាំងពីតម្លៃ ៥មាសឡើងទៅត្រូវអាបត្ដិបារាជិក។

៣.មនុស្សវិគ្គហ ភិក្ខុក្លែងសម្លាប់មនុស្ស ត្រូវអាបត្ដិបារាជិក។

៤.ឧត្ដរិមនុស្សធម្ម ភិក្ខុពោលអួត ឧត្ដរិមនុស្សធម្ម

គឺធម៌របស់មនុស្សក្រៃលែងដែលមិនមានក្នុងខ្លួនត្រូវអាបត្ដិបារាជិក។

បារាជិកមានន័យថា អ្នកចាលចាញ់ ចុះចាញ់ បរាជ័យ និងត្រូវវិនាសចេញពីញព្រះពុទ្ធវិន័យ ចេញពីបព្វជិតភាវៈ ជាអ្នកដាច់អាវាស ត្រូវលាចាកពីភិក្ខុភាវៈទៅជាឃរាវាសមនុស្សបរិស័ទធម្មតាវិញ។

ធម៌សិក្ខាបទទាំង ៤នេះ ប្រសិនបើភិក្ខុណាល្មើសធម៌ណាមួយ នឹងត្រូវអាបត្ដិបារាជិកហើយ ត្រូវតែលាចាកសិក្ខាបទចេញពីភិក្ខុភាវៈភ្លាម។

សទ្ធាមាន ៤​ យ៉ាងគឺ៖

១.​ កម្មសទ្ធា ការជឿកម្ម។
២​. វិបាកសទ្ធា ការជឿផល។
៣.​ កម្មស្សកតាសទ្ធា ការជឿថាសត្វទំាងឡាយមានកម្មដែលខ្លួនធេី្វហើយ ជារបស់ខ្លួន។
៤.​ តថាគតពោធិសទ្ធា ការជឿសេចក្តីត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះតថាគត។

ព្រះធម្មទេសនាស្តីពី បរិយត្តិ​​​​ និង​​​ បដិបត្តិ និង ជំនឿត្រូវ ៤​ យ៉ាង​ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ដេាយ ព្រះធម្មវិបស្សនា កេតុធម្មោ សំ ប៊ុនធឿន

Dhamma talk on​ pariyatti and patipatti and the four types of faith in Buddhism by the late and renowned Cambodian Vipassana Buddhist Master Ven. Ketodhammo Som Bunthoeun.

សទ្ធាមាន ៤​ យ៉ាងគឺ៖

១.​ កម្មសទ្ធា ការជឿកម្ម។
២​. វិបាកសទ្ធា ការជឿផល។
៣.​ កម្មស្សកតាសទ្ធា ការជឿថាសត្វទំាងឡាយមានកម្មដែលខ្លួនធេី្វហើយ ជារបស់ខ្លួន។
៤.​ តថាគតពោធិសទ្ធា ការជឿសេចក្តីត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះតថាគត។

សុទ្ធិ អសុទ្ធិ បច្ចត្តំ នាញ្ញោ អញ្ញំ វិសោធយេ

សេចក្ដីបរិសុទ្ធ​ និង មិនបរិសុទ្ធជារបស់ចំពោះខ្លួន អ្នកដទៃនឹងធើ្វអ្នកដទៃឱ្យបរិសុទ្ធ ពុំបានឡើយ។

ព្រះធម្មទេសនា ស្តីពីជំនឿក្រៅព្រះពុទ្ធសាសនា ដេាយ ព្រះធម្មវិបស្សនា កេតុធម្មោ សំ ប៊ុនធឿន

“សត្វបរោខោ ទំមែកពោធិ៍ សុីផ្លែជ្រៃ”

Dhamma talk on Buddhism & Superstitions by the late and renowned Cambodian Vipassana Buddhist Master Ven. Ketodhammo Som Bunthoeun.

Superstition has no place in Buddhism.

Buddhism is strictly not a religion in the context of being a faith and worship owing allegiance to a supernatural being.

The Buddha rejects superstitions but urges us to pursue wisdom. The Buddha teaches us to develop the most important practices: self-discipline, self-restraint, cultivation of morality and spiritual development. The Buddha also teaches us to cultivate the strength of will-power, wisdom, understanding of Mind and self-nature.

ប្រវត្តិឆដ្ឋសង្គាយនា (លើកទី ៦) ដ៏មហាអស្ចារ្យនេះ
History of the Chaṭṭha Saṅgāyana, The Sixth Great International Buddhist Council
ថ្ងៃចន្ទ ៤កើត ខែជេស្ឋ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភា គ.ស.២០២០
Monday the 4th Waxing Moon of Jeṭṭha B.E.2564 equivalent to​ May 25, A.D.2020 Year of the Rat

សង្គាយនា គឺជាឈ្មោះនៃកិច្ចប្រជុំរបស់ព្រះភិក្ខុសង្ឃក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ធម៌វិន័យដែលជាពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធអង្គ​ ទុកស្មើនឹងព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធផ្ទាល់ព្រះអង្គ គង់នៅដូចជា ព្រះពុទ្ធដីកាថា

យោ វោ អានន្ទ​ មយា ធម្មោ ច វិនយោ ច ទេសិតោ បញ្ញត្តោ សោ វោ សត្ថា

ម្នាលអានន្ទ​ ធម៌វិន័យឯណា ដែលព្រះតថាគត បានសម្តែងហើយនឹងបញ្ញត្តហើយ ដល់អ្នកទាំងឡាយ ធម្មវិន័យនោះ នឹងជាគ្រូរបស់អ្នកទាំងឡាយ ដោយកាលជាអំណឹះតទៅនៃតថាគត ។

ដោយរយៈកាលជាអំណឹះទៅនៃព្រះពុទ្ធបរមគ្រូ មានបញ្ហាចម្រូងចម្រាសកើតឡើងចំពោះធម្មវិន័យ ក្នុងពុទ្ធសាសនមណ្ឌល ទើបព្រះមហាថេរៈទាំងឡាយ ជាគណាចារ្យបានរៀបចំជាសង្គាយនាឡើង ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់នឹងរក្សាឱ្យបាននូវទម្រង់ដើមនៃព្រះពុទ្ធវចនៈ ដែលជាពាក្យរបស់ព្រះពុទ្ធសុទ្ធៗ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ ដើម្បីសេចក្តីសុខដល់ជនច្រើន​​អស់កាលជាយូរអង្វែងតទៅ ។

ឆដ្ឋសង្គាយនា លើកទី ៦នេះ ប្រារព្ធឡើងនៅព.ស.២៤៩៨ឆ្នាំ ក្រោយព្រះពុទ្ធបរិនិព្វាន ទីតាំង ល្អាងភ្នំសិប្បនិម្មិត មហាបាសាណាគុហា (Mahapasana Cave)​ ក្រុងយុាំងហ្គូន ប្រទេសភូមា ទំនុកបម្រុងដោយរដ្ឋាភិបាលភូមា ដឹកនាំដោយព្រះរេវតមហាថេរៈ​ ភទន្តសោភណៈ ជាបុច្ឆកៈ និង ព្រះតិបិដកធរធម្មភណ្ឌាគារិកវិចិត្តសារាភិវំសៈ ជាវិសជ្ជកៈ មានព្រះភិក្ខុសង្ឃ ២.៥០០អង្គ​ ដោយចូលរួមមានប្រតិភូសង្ឃមកពីបណ្តាប្រទេសកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទដូចគ្នា មាន៖ ភូមា កម្ពុជា សៀម លាវ ស្រីលង្កា និងបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗទៀត ចូលរួមផងដែរ ។ ប្រារព្ធឡើងរយៈពេល ២ឆ្នាំ មូលហេតុ ដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ធម្មវិន័យ និងចងក្រងព្រះពុទ្ធវចនៈ ពោលគឺព្រះត្រៃបិដក ព្រមទាំងអដ្ឋកថា ដីកា យោជនា និងគន្ថៈផ្សេងៗ មានគម្ពីរវេយ្យាករណ៍ ជាដើម បានជាឯកសាររួមរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ ។

• ព្រះអគ្គមហាបណ្ឌិត ភទន្តៈ សោភណៈ (មហាសីស្យាដ័រ) ជាបុច្ឆកត្ថេរ (អ្នកសួរ) ព្រះមហាថេរៈអង្គនេះ ប្រជាជនភូមាជឿជាក់ថា ជាព្រះអនាគាមិបុគ្គល។
• ព្រះតិដកធរធម្មភណ្ឌាគារិកៈ ភទន្តៈ វិចិត្តសារាភិវំសៈ ជាវិសជ្ជកៈ (អ្នកឆ្លើយ) ព្រះមហាថេរៈអង្គនេះ ចេះចាំព្រះត្រៃបិដកទាំងបីសូត្រមាត់ទទេបានសព្វគ្រប់។

ទីតាំងធ្វើសង្គាយនា និងទីស្នាក់នៅរបស់ព្រះភិក្ខុសង្ឃ មហាបាសាណាគុហា ជាភ្នំសិប្បនិម្មិតតូចល្មមមួយ ​មានបណ្តោយប្រវែង ៤៥៤ហត្ថ និងទទឹង ៣៧០ហត្ថ មានរូងភ្នំ នៅខាងក្នុង ដែលមានបណ្តោយប្រវែង ២២០ ហត្ថ ទទឹង ១៤០ហត្ថ មានទ្វារធំៗ ៦ និងប្រហោង ៣ខាងលើ ច្រកចូលទ្វារធំ តំណាងព្រះរតនត្រ័យ និងជុំវិញ មានប្រហោង ២៤ទៀត ជាបង្អួចតំណាងបច្ច័យទាំង ២៤ ក្នុងគម្ពីរមហាដ្ឋាន (អភិធម្ម) ដែលចំណាយលើថ្លៃកសាងអស់ ៩២សែនរូពី។ ឯកន្លែងស្នាក់អាស្រ័យរបស់ព្រះភិក្ខុសង្ឃវិញ ក៏ស្ថិតក្នុងទីមិនឆ្ងាយដែរ ដោយគេសង់ជាមហាកុដិធំៗ ដាក់ឈ្មោះទៅតាមទិសទាំង ៤ គឺ៖ បុព្វវិទេហទ្វីប ជម្ពូទី្វប អមរគោយានទ្វីប និងឧត្តរកុរុទ្វីប និងកុដិនីមួយៗ មានបណ្តោយ ១១០ម៉ែត្រ ទទឹង ១៨ម៉ែត្រ ហើយមាន​ ៣ជាន់ ។ ជាន់ក្រោមត្រូវបានបែងចែកជាបន្ទប់ធំៗ សម្រាប់ធ្វើបន្ទប់រៀនសាលាធម្មទូត ។ ជាន់កណ្តាល និងជាន់លើ បែងចែកជាបន្ទប់តូចល្មម ដើម្បីស្នាក់នៅ ៦០បន្ទប់។ គ្រប់ជាន់ទាំង ៣ សុទ្ធតែមានបង្គន់ បន្ទប់ទឹកងូត និងកន្លែងលុបលាងមុខ​ នៅខាងចុងៗនៃបណ្តោយអគារ ។ ក្រៅពីសំណង់ធំៗទាំង ៤នេះ មានសាលាភត្ត ៣ជាន់មួយខ្នងទៀត ដែលមានបណ្តោយ ៨០ម៉ែត្រ ទទឹង ៥០ម៉ែត្រ និងមានទីធ្លាខាងមុខធំទូលាយ។ ការកសាងសំណង់ទី ៥នេះ ចំណាយអស់ថវិកា ១២លាន ២សែនរូពី សរុបទាំងថ្លៃកសាងមហាបាសាណាគុហាផង ១២លាន ៩៣ សែនរូពី។ ចំពោះការស្នាក់នៅវិញ ព្រះមហាថេរៈ គង់នៅមួយបន្ទប់ ១អង្គឯង ឯភិក្ខុទូទៅគង់នៅ ២អង្គក្នុងមួយបន្ទប់ និងមានក្អមទឹកនិងផ្ទិលទឹកតម្តល់ទុកស្រេចហើយ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ ព្រមទាំងមានអ្នកបម្រើនៅចាំបម្រើជានិច្ចទៀតផង ។

(more…)

ពាក្យជាភាសាខ្មែរ និង បាលី សម្រាប់ព្រះភិក្ខុសង្ឃ និង គ្រហស្ថ សន្ទនាជាមួយ និង ចំពោះព្រះសង្ឃ
Khmer and Pali words, vocabularies when Buddhist monks and laypeople converse among, with and toward the Buddhist monks
ថ្ងៃអាទិត្យ ១១រោច ខែពិសាខ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា គ.ស.២០២០
Sunday the 11th Waning Moon of Visakha B.E.2564 equivalent to​ May 17, A.D.2020 Year of the Rat

ន បុប្ផគន្ធោ បដិវាតមេតិ ន ចន្ទនំ តគរមល្លិកា វា សតញ្ច គន្ធោ បដិវាតមេតិ សព្វា ទិសា សប្បុរិសោ បវាយតិ៕
Fragrance of Virtue Blows Everywhere
ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៨រោច ថ្ងៃសីល ខែពិសាខ ឆ្នាំជូត ទោស័ក ព.ស.២៥៦៤ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា គ.ស.២០២០
Thursday the 8th Waning Moon of Visakha B.E.2564 equivalent to​ May 14, A.D.2020 Year of the Rat